การบริหารสต็อกเป็นหัวใจสำคัญของธุรกิจที่ใช้พื้นที่เก็บสินค้า ไม่ว่าจะเป็นเจ้าของคลังเองหรือผู้ที่ เช่าคลังสินค้า การเลือกระบบจัดการสินค้าให้เหมาะสมช่วยลดของเสีย ลดต้นทุน และเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้พื้นที่คลังสินค้าได้มาก ซึ่งระบบที่นิยมที่สุดคือ FIFO, FEFO และ LIFO
1. FIFO (First In – First Out) เข้าก่อน ออกก่อน
✔ หลักการ
สินค้าที่รับเข้ามาก่อน จะต้องถูกหยิบออกก่อนเสมอ
✔ เหมาะกับสินค้า
- อาหารทั่วไป ผัก ผลไม้ เครื่องดื่ม
- สินค้าที่คุณภาพลดลงตามเวลา แม้ไม่มีวันหมดอายุชัดเจน
- สินค้าที่ต้องการหมุนเวียนเร็ว เช่น ร้านอาหาร ร้านค้าปลีก
✔ ข้อดี
- ลดปัญหาสินค้าค้างสต็อกจนคุณภาพเสื่อม
- เหมาะมากกับผู้ที่ใช้ คลังสินค้าให้เช่า เพราะลดต้นทุนสูญเสียสินค้า
2. FEFO (First Expired – First Out) หมดอายุก่อน ออกก่อน
✔ หลักการ
สินค้าที่มีวันหมดอายุใกล้ที่สุด ต้องถูกจ่ายออกก่อน แม้เข้ามาทีหลังก็ตาม
✔ เหมาะกับสินค้า
- ยา อาหารแปรรูป อาหารสด เครื่องสำอาง
- สินค้าที่ต้องควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวด
✔ ข้อดี
- ลดความเสี่ยงสินค้าหมดอายุในคลัง
- เป็นมาตรฐานสำคัญสำหรับธุรกิจอาหารและโรงงานที่ เช่าคลังสินค้าแบบควบคุมอุณหภูมิ
3. LIFO (Last In – First Out) เข้าหลัง ออกก่อน
✔ หลักการ
สินค้าที่เข้ามาล่าสุด จะถูกหยิบออกก่อน
✔ เหมาะกับสินค้า
- วัสดุก่อสร้าง เคมีภัณฑ์ น้ำมัน
- สินค้าที่ไม่เสื่อมสภาพง่าย
- ใช้กับสินค้าที่มีราคาผันผวน เพราะช่วยให้ต้นทุนสะท้อนราคาใหม่ (ประโยชน์ทางบัญชีในบางประเทศ)
✔ ข้อดี
- ช่วยบริหารต้นทุนให้สอดคล้องกับราคาตลาด
- เหมาะกับคลังสินค้าเก็บวัตถุดิบหรือวัสดุอุตสาหกรรม
| ประเภทสินค้า | ระบบที่เหมาะ | เหตุผล |
| ❄️ สินค้ามีวันหมดอายุชัดเจน (ยา, อาหารแปรรูป) | FEFO | ป้องกันของหมดอายุ ลดการสูญเสีย |
| 🥬 สินค้าเสื่อมคุณภาพตามเวลา (อาหารสด, เครื่องดื่ม) | FIFO | หมุนเร็ว คุณภาพสินค้าไม่ตก |
| 🧱 สินค้าราคาไม่คงที่หรือไม่เสื่อมสภาพ | LIFO หรือ FIFO | บางธุรกิจใช้ LIFO เพื่อคุมต้นทุน |
สรุปแบบเข้าใจง่าย
เคล็ดลับสำหรับผู้ที่ใช้ “คลังสินค้าให้เช่า”
- ตรวจสอบว่าเจ้าของคลังรองรับระบบจัดเก็บที่ต้องการไหม เช่น ต้องการ FEFO ควรมีระบบติดป้ายวันหมดอายุชัดเจน
- เลือกผังคลังที่ช่วยหยิบสินค้าได้เร็ว เช่น ชั้นวางแบบเข้าถึงง่ายสำหรับ FIFO/FEFO
- ใช้ WMS (Warehouse Management System) จะช่วยควบคุมสต็อกแม่นยำขึ้นโดยเฉพาะในคลังที่มีสินค้าหลากหลาย
- ถ้าพื้นที่จำกัด การเลือกระบบจัดเก็บที่เหมาะสมช่วยประหยัดพื้นที่และลดค่าใช้จ่ายในการ เช่าคลังสินค้า ได้มาก
อ้างอิง https://www.yasservices.co.th/ ‘ https://www.sellsuki.co.th/blogs/detail/210/what-is-fifo-fefo-lifo , https://www.dits.co.th/blog/fifo-fefo-lifo